Pszczoły są to organizmy eukariotyczne z królestwa zwierząt, z typu stawonogów, należące do gromady owadów. Należą do grupy żądłówek. W Polsce najczęściej spotykamy pszczoły miodne. Pszczoły miodne rozprzestrzeniły się na Europę i Azję z tropikalnych rejonów Afryki. To tutaj dostosowały się do życia w zmiennych warunkach pogodowych i niższych temperaturach. Pszczoły są bez wątpienia niezbędnym ogniwem ekosystemu. Zapylają ok. 80% roślin. To dzięki pracy pszczół możliwe jest zachowanie bioróżnorodności systemu. Dodatkowo owocem ciężkiej pracy pszczół jest miód cieszący się dużą popularnością ze względu na walory smakowe i liczne właściwości zdrowotne. Aby wyprodukować kilogram miodu pszczoły muszą zapylić niemal cztery miliony kwiatów. Większość warzyw oraz owoców są także gatunkami owadopylnymi. Dlatego powinnyśmy jako społeczeństwo dbać o właściwe warunki ekosystemowe dla pszczół.
Obecnie ze względu na zwiększoną koncentrację metali ciężkich w powietrzu i glebie pszczoły są systematycznie podtruwane. Możemy wpierać pszczoły zapewniając im odpowiednią przestrzeń do życia. Wystarczy przecież udekorować swój balkon roślinami doniczkowymi lub ogród piękną rabatką. Nie dość, że stworzymy pszczołom sprzyjające zapylaniu i produkcji miodu warunki, to dodatkowo zadbamy o estetykę naszej przestrzeni.
Cykl życia pszczoły
Stadia rozwojowe pszczół:
- jajo(1-3 dni)- pierwszy etap rozwoju rodziny pszczelej, zdolność do składania jaj posiada królowa i robotnice. Jaja składają do komórek plastra.
- postać larwalna(4-8 dni)
- poczwarka(8-19 dzień)
- dorosła postać pszczoły
Cykl życia pszczoły jest niezwykle ciekawy. Pszczoły mają określone funkcje w każdej rodzinie. Jest to związane z ich cyklem rozwojowym. Średnio po 16 dniach rozwoju wygryza się matka pszczela, po 21 dniach pszczoła robotnica, a po 24 dniach truteń(samiec pszczoły miodnej). Każda pszczoła pełni zadania dostosowane do rozwiniętych już u niej mechanizmów. Przykładowo, młode pszczoły, po wygryzieniu się z jaj oczyszczają komórki plastrów miodu i dbają o czystość w ulu. Pszczoły robotnice to samice o uwstecznionych narządach rodnych. Ich zadaniem jest praca. Pszczoły robotnice dostarczają więc pokarm do ula, opiekują się potomstwem, karmią pszczelą królową, wytwarzają wosk i budują plastry. Jak widać mają bardzo wiele zadań. Nie bez powodu więc pszczoły symbolizują ciężką pracę.
truteń- samiec pszczoły,
robotnica– samica pszczoły o uwstecznionych narządach rozrodczych,
matka pszczela– w pełni wykształcona samica
Ile żyją pszczoły?
Wielu z was pewnie zastanawia się ile właściwie żyje pszczoła? Otóż przeciętna długość życia pszczoły robotnicy uzależniona jest od pory roku. Pszczoły, które wygryzły się wiosną lub latem żyją od około 36 do 40 dni. Pszczoły wygryzające się w porze jesiennej mają znacznie dłuższy okres przeżycia, nawet do 9 miesięcy. Okres życia trutnia to średnio 3 miesiące. Królowa pszczela natomiast może żyć nawet 5 lat.
Czym żywią się pszczoły?
Pokarmem pszczół jest przede wszystkim nektar oraz pyłek zbierany z roślin. Natomiast produkowany przez nie miód stanowi pewnego rodzaju przetworzone zapasy żywności, z których pszczoły również korzystają. Nagromadzenie w ulu większej ilości miodu pozwala pszczołom mieć stałe źródło pożywienia i zagwarantować przetrwanie roju w mniej korzystnych okresach dla rodziny pszczelej. Larwy pszczół natomiast żywią się mleczkiem pszczelim wytwarzanym przez młode robotnice.
Budowa pszczoły miodnej
Podstawowa budowa ciała pszczoły miodnej to: głowa, tułów oraz odwłok. Cała powierzchnia ciała pszczoły pokryta jest włoskami spełniającymi rolę ochronną. Ponadto specjalny rodzaj włosków pełni rolę narządów czuciowych. Na powierzchni bocznej głowy umiejscowiona jest para dużych oczu, na które składają się tysiące sześciokątnych fasetek. Między nimi, znajduje się natomiast troje przyoczek. Z tułowia odchodzą odnóża. Pszczoły posiadają trzy pary nóg, oraz dwie pary skrzydeł. Każda z pszczelich nóg zbudowana jest z pięciu odcinków. Na ostatnim z nich znajdują się ostre pazurki, które umożliwiają pszczole poruszanie się po chropowatych powierzchniach. Nogi pszczele służą również do zbioru pyłku i budowy plastrów. Skrzydła składają się z przeźroczystych błonek. Odwłok ma pierścieniowatą budowę. Ma on swój udział w oddychaniu oraz pozwala na przenoszenie sporych ilości nektaru, czy też miodu. Na końcu odwłoka u robotnicy i matki znajduje się aparat żądłowy pełniący funkcję obronną.
Szczegółowa budowa pszczoły jest zależna od funkcji jaką pełni w roju. Przykładowo pszczoła robotnica posiada dodatkowe narządy, które pomagają jej zbierać pokarm czy też budować gniazdo. Do zbioru nektaru służy jej specyficzna trąbka i elastyczny języczek. Nie jest natomiast zdolna do zapłodnienia. Robotnica mierzy przeciętnie 12-15 mm długości i waży do 100 mg. Królowa pszczela jest natomiast większa od robotnic. Charakteryzuje ją ogromny odwłok, w którym znajdują się parzyste jajniki. Królowa ma także mniejszy mózg, a jej narządy gębowe są mocno zredukowane. Jej rola w pszczelej rodzinie ogranicza się w głównej mierze do pełnienia funkcji rozrodczej.
Pszczoły, osy, trzmiele i szerszenie są do siebie bardzo podobne. Sprawia to więc, że często bywają mylone przez osoby niezwiązane z pszczelarstwem. Jak się okazuje jest jednak dużo więcej owadów podobnych do pszczół. Szczególnie gdy weźmiemy pod uwagę pszczoły dzikie, których jest ponad 470 gatunków w Polsce. Ze względu na dużą różnorodność w świecie dzikich pszczół łatwo się pogubić.
Łatwo też pomylić z pszczołami muchy. Przykładowo Gnojka trutniowata jest złudnie podobna do pszczoły. Przy odróżnianiu innych owadów od pszczół należy pamiętać, że pszczoły są łagodne i nie atakują bez czynnika drażniącego.
Gatunki pszczół
Jeśli chodzi o pszczoły miodne, najczęściej spotykane w Polsce rasy to: pszczoły kraińskie, środkowoeuropejskie oraz kaukaskie. Rzadziej można znaleźć pszczoły włoskie i rasy Buckfast.
W przypadku pszczół dzikich, które nie produkują miodu, stwierdzono w Polsce ponad 470 gatunków. Gatunki te należą do sześciu pszczelich rodzin: lepiarkowatych, miesierkowatych, pszczołowatych, spójnicowatych, smuklikowatych oraz pszczolinkowatych.
